آریا بانو - آخرین خبر / یکی از مهم‌ترین اجزا برای دسترسی به ارتفاعات در ساختمان‌سازی، لوله داربست است که آگاهی از ظرفیت تحمل بار آن در پروژه‌های ساختمانی نه تنها از جنبه فنی بلکه برای اطمینان از ایمنی کارگران و بهینه‌سازی هزینه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور کلی، بررسی دقیق و عملی میزان ظرفیت لوله داربست می‌تواند از بسیاری از حوادث ناگوار پیشگیری کند و بر کاهش هزینه‌ها و موفقیت بیشتر پروژه تاثیر بسزایی داشته باشد. در ادامه، به بررسی عوامل مؤثر بر تحمل بار لوله داربست، نحوه محاسبه و استانداردهای جهانی در این زمینه خواهیم پرداخت.
عوامل مؤثر بر ظرفیت تحمل بار لوله داربست
بر اساس تحقیقات انجام شده، عوامل مختلفی هستند که بر میزان ظرفیت تحمل لوله داربست تاثیر می‌گذارند که بررسی آنها از جنبه‌های مختلف می‌تواند بر روند پروژه تاثیرگذار باشد. از تاثیرگذارترین عوامل بر ظرفیت تحمل بار لوله داربست می‌تواند به موارد زیر اشاره کرد:
⏺ جنس لوله: جنس لوله داربست می‌تواند نقش قابل توجه‌ای در ظرفیت تحمل آن داشته باشد. با توجه به اینکه لوله‌های داربستی می‌تواند در جنس‌های مختلفی اعم از فولاد و آلومینیوم تولید شوند، انتخاب بهترین جنس آنها می‌تواند برای ایمنی بیشتر ضروری باشد. به طور معمول، برای پروژه‌های بزرگ از لوله‌های داربست فولادی استفاده می‌شود که از استحکام، فشار و کشش بالاتری نسبت به لوله‌های آلومینیومی برخوردار هستند.
⏺ قطر و ضخامت لوله: از دیگر عوامل، قطر و ضخامت لوله است که به طور مستقیم تحمل بار لوله داربست را کاهش یا افزایش می‌دهد. افزایش قطر و ضخامت ظرفیت تحمل بار را افزایش می‌دهد که در پروژه‌های سنگین به شدت مهم و قابل توجه است.
⏺ طول لوله و نحوه نصب: طول لوله و نحوه نصب آن به سایز اجزا، تاثیر مستقیم بر توزیع بار و استحکام کلی سازه دارد. لوله‌هایی با طول بیشتر در برابر فشارهای جانبی ضعیف‌تر عمل می‌کنند و می‌توانند به راحتی تغییر شکل یا خمش داشته باشند. البته، نحوه اتصال این لوله‌هاو استفاده از و مهاربندی‌های مقاوم نیز می‌تواند بر پایداری و استحکام سازه تاثیر داشته باشد.
⏺ شرایط محیطی: شرایط محیطی می‌تواند نقش قابل توجه‌ای بر میزان ظرفیت تحمل بار لوله داربست داشته باشد. شرایط محیطی شامل بادهای شدید، بارش برف یا باران و تغییرات دمایی آب‌وهوا در بسیاری از مناطق می‌تواند منجر به کاهش مقاومت و تحمل بار داربست شود.
⏺ کیفیت اتصالات و مهاربندی: کیفیت اتصالات و مهاربندی‌ها نیز می‌توانند نقش مهمی در تضمین ایمنی و کیفیت داربست داشته باشد. استفاده از مواد مقاوم و نصب صحیح این محصولات از مشکلاتی ناشی از شکست و خمیدگی جلوگیری می‌کند و مهاربندی‌های دقیق و محکم می‌تواند ظرفیت تحمل بار لوله داربست را افزایش دهد.
انواع بارهای وارد بر داربست
از آنجا که لوله داربست باید توانایی تحمل بارهای مختلف را داشته باشند، شناسایی انواع بارهای وارد بر داربست می‌تواند به محاسبه ظرفیت تحمل بار لوله کمک کند. بر اساس نظر کارشناسان فولاد، بارهای وارده بر لوله داربست به سه دسته تقسیم می‌شوند که می‌توانند تاثیرات متفاوتی داشته باشند. در ادامه انواع بارهای وارد بر داربست را بررسی خواهیم کرد:
⏺ بار مرده (Dead Load): در واقع تمامی اجزا و تشکیلات داربست که شامل سکوها، اجزای ساختاری، ورق داربست، محافظ لبه‌ها، کابل‌های تعلیق، بالابرها و… می‌شوند را بار مرده می‌گویند. به علاوه، مهاربندها و بست‌ها در این دسته قرار می‌گیرند.
⏺ بار زنده (Live Load): بار زنده یا موقت شامل وزن کارگران، تجهیزات، ابزار و مصالح قرار گرفته روی داربست می‌شود که به دلیل تغییرات مکرر، نیاز به محاسبات دقیق دارد. بار زنده موقت است و ممکن است که هر لحظه با افزایش و کاهش تعداد کارگران، تغییر کند.
⏺ بارهای محیطی: بارهای محیطی شامل فشارهای ناشی از عوامل محیطی مانند باد، برف، باران و…. هستند که بسته به شرایط جوی و اقلیمی منطقه می‌توانند، فشار متفاوتی داشته باشند. به عنوان مثال، در برخی مناطق جغرافیایی بادخیز، باید از داربست‌های استفاده شود که به راحتی قابلیت جابه‌جایی نداشته باشند تا منجر به سقوط سازه و افراد نشود.
روش‌های محاسبه ظرفیت تحمل بار لوله داربست
مطابق بر اطلاعات منتشر شده توسط کارشناسان فولاد، محاسبه ظرفیت تحمل بار لوله داربست بر اساس مراحل زیر انجام می‌شود. در ادامه، این فرآیند با جزئیات بیان می‌شود:
⏺ محاسبه بار مرده (DL): در گام نخست، تمامی بارهای مرده که شامل وزن سکوها، سازه‌ها، مهاربندها، نرده‌ها و اجزای دائمی دیگر هستند، باید به طور کامل محاسبه شود. محاسبه بار مرده به عنوان پایه اصلی برای تخمین میزان تحمل بار داربست در نظر گرفته می‌شود.
⏺ محاسبه بار زنده (UDL): در گام بعدی، بارهای زنده را که وزن شامل وزن کارگران، تجهیزات و مصالح است، با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌شود:
UDL = وزن کل مواد، ابزار، تجهیزات و پرسنل روی داربست / مساحت کل عرشه داربست
این مقدار نشانگر توزیع بار بر سطح داربست است و باید با دقت کافی انجام گیرد.
⏺ استفاده از ضرایب اطمینان: پس از محاسبه‌ بارهای مرده و زنده، با استناد به استانداردهای بین‌المللی، برای ایمنی بیشتر، معمولا ضریب اطمینان 4 در نظر گرفته می‌شود که این عدد می‌تواند بر اساس استانداردهای بین‌المللی و شرایط پروژه تغییر کند.
⏺ محاسبه ظرفیت نهایی: در نهایت، با جمع مقادیر بار مرده و بار زنده و ضرب در ضریب اطمینان، تحمل میزان ظرفیت لوله داربست بدست می‌آبید. فرمول کلی به شرح زیر است:
محاسبه ظرفیت تحمل بار لوله داربست= 4* (DL + UDL)
مقدار بدست آمده، نشان‌دهنده حداکثر وزن قابل تحمل لوله داربستی است که باید محاسبات توسط کارشناسان و متخصصان انجام شود تا از صحت آن اطمینان حاصل شود.
استانداردها و مقررات مرتبط با داربست‌ها

مطابق بر آخرین الزامات بین‌المللی تصویب شده، رعایت استانداردهای نصب و طراحی لوله‌های داربست برای تضمین کیفیت، ایمنی و جلوگیری از هرگونه آسیب، اجباری اعلام شده است. مهم‌ترین استانداردهای تولید لوله داربست EN 12811 و BS 5975 هستند که می‌توانند میزان تحمل بار، ایمنی و استحکام داربست را تضمین کند. علاوه‌بر استانداردهای تولید، برخی از مقررات و نکاتی با هدف بهبود کیفیت نصب تدوین شده‌اند که رعایت آنها الزامی است. از مهم‌ترین نکته قابل توجه این است که قطر لوله داربست باید 48.3 باشد تا استحکام و مقاومت کافی در برابر فشارهای وارده را داشته باشد. ضمنا، فاصله بین اجزای داربست نیز بر اساس الزامات ایمنی تعریف شده است که معمولا باید در حالت عمودی بین 1.7 تا 2 متر و فاصله لوله‌های افقی داربست نباید از 3 متر بیشتر باشد. این مقادیر استاندارد به گونه‌ای تعیین شده‌اند که ایمنی کارگران را تضمین تضمین کرده و از بروز خطرات احتمالی جلوگیری کنند.
نکات مهم در نصب و استفاده از داربست‌ها
در حقیقت، رعایت نکات مهم در نصب و استفاده از داربست‌ها در کاهش خطرات و جلوگیری از بروز هرگونه مشکل جلوگیری می‌کند. نصب صحیح، بازرسی دوره‌ای، نحوه نگهداری و نکات ایمنی از مهم‌ترین اصولی هستند که در زمان نصب باید به آنها توجه اکید داشته باشید. نصب لوله داربست باید بر اساس استانداردهای ایمنی و با استفاده از تجهیزات باکیفیت انجام شود. توجه به اتصال صحیح لوله‌ها، بست‌ها و پایه‌ها اهمیت بالایی خوردار است به گونه‌ای که می‌تواند از خسارات جانی و مالی جلوگیری کند. به علاوه، تمامی اجزای داربست باید به صورت دوره‌ای و در بازه‌های زمانی مشخص بازبینی شوند تا هر گونه آسیب و مشکل تشخیص داده شود. در بازرسی‌ها باید اتصالات، بست‌ها و مقاومت لوله در برابر فشار و استحکام کلی سازه بررسی شود و اطمینان حاصل شود که بار وارد بر داربست از ظرفیت مجاز آن تجاوز نکند. البته، در مناطقی با شرایط محیطی متفاوت مانند وزش باد شدید، بارش باران یا برف، باید از پوشش‌های محافظتی و مهاربندهای مستحکم استفاده شود.
جمع‌بندی
ظرفیت تحمل بار لوله داربست و اهمیت محاسبات دقیق آن، یکی از عواملی است که می‌تواند در موفقیت پروژه نقش اساسی ایفا کند. انتخاب لوله داربست مناسب ضمن اینکه بر افزایش ایمنی و کارایی پروژه تاثیر مستقیمی دارد، منجر به بهبود عملکرد سازه می‌شود. به علاوه، با محاسبه دقیق میزان ظرفیت تحمل لوله داربست، می‌توان ریسک‌های پروژه را به حداقل رساند و از خسارات مالی و جانی جلوگیری کرد. در نهایت، با نصب صحیح و اصولی بر اساس استانداردهای بین‌المللی، بازرسی منظم و رعایت نکات ایمنی، از دیگر عوامل مؤثر در بهبود عملکرد سازه و حفظ جان کارکنان است که باید مورد توجه قرار گیرد. از این رو برای انجام خریدی مطمئن و بهینه، باید قبل از اینکه اقدام به خرید کنید، نیازهای پروژه خود را به‌دقت شناسایی کنید. .
منبع: سایت آهن صد ( https://ahan100.com/ ) - ارائه دهنده قیمت لوله داربستی در سایز های مختلف